Çölyak hastalığı: İlerleyici etkileri ve beslenme kısıtlamaları

Çölyak hastalığı, ince bağırsakta glüten adı verilen bir protein ile tetiklenen otoimmün bir hastalıktır. Glüten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunur. Çölyak hastaları, glüten tükettiklerinde bağışıklık sistemi, ince bağırsaklara zarar verir. 

Çölyak Hastalığının İlerlemesi

Eğer çölyak hastalığı tedavi edilmezse ve birey glüten içeren besinleri tüketmeye devam ederse, hastalık ilerleyebilir. İlerlemenin sonuçları şunlardır:

1. İnce Bağırsak Hasarı: Uzun süreli glüten alımı, ince bağırsaktaki villus adı verilen çıkıntıların hasar görmesine neden olur. Bu durum, besinlerin emiliminde bozulmalara yol açar.
2. Besin Yetersizlikleri: Hasar gören bağırsaklar, vitamin ve mineral emiliminde sorunlar yaşar. Bu, demir eksikliği anemisi, kalsiyum eksikliği (osteoporoz riski), B12 vitamini eksikliği gibi sorunlara yol açabilir.
3. Sindirim Sorunları: İlerlemiş çölyak hastalığı, şişkinlik, ishal, kabızlık ve karın ağrısı gibi sindirim sorunlarını artırabilir.
4. Otoimmün Hastalıklar: Çölyak hastalığı, bireylerin diğer otoimmün hastalıklara (Tip 1 diyabet, tiroid hastalıkları vb.) yakalanma riskini artırır.
5. Kanser Riski: Uzun süreli tedavi edilmeyen çölyak hastalığı, ince bağırsak kanseri riskini artırabilir.

Çölyak Hastaları Ne Yiyemez?

Çölyak hastalarının glüten içeren her türlü besinden kaçınmaları gerekir. İşte kaçınılması gereken temel besinler:

1. Tahıllar: Buğday, arpa, çavdar ve bunların türevleri (örneğin, irmik, bulgur, ekmek, makarna).
2. İşlenmiş Gıdalar: Glüten içeren soslar, baharat karışımları, hazır gıdalar ve atıştırmalıklar (özellikle un içerenler).
3. Pasta ve Ekmekler: Normal ekmek, kek, bisküvi ve diğer unlu mamuller.
4. Alkol: Birçok bira ve bazı alkol türleri, glüten içerebilir.

Çölyak Hastaları Ne Yemeli?

Çölyak hastaları için uygun olan besinler ise şunlardır:

1. Glütensiz Tahıllar: Pirinç, mısır, kinoa, teff, amarant, buckwheat (karabuğday).
2. Taze Meyve ve Sebzeler: Her türlü taze meyve ve sebze güvenle tüketilebilir
3. .Et ve Süt Ürünleri: Taze etler, balıklar, yumurta ve süt ürünleri (glüten içermeyen) serbesttir.
4. Kuruyemişler ve Baklagiller: Fındık, ceviz, mercimek ve nohut gibi gıdalar.