Aziz Nesin kimdir? Aziz Nesin'in hayatı, edebi kişiliği ve eserleri...

UNESCO'nun yayınladığı Index Translationum adlı dünya çeviri bibliyografyasına göre Aziz Nesin, Türkçe eser veren yazarlar arasında Orhan Pamuk, Yaşar Kemal ve Nâzım Hikmet'in ardından eserleri yabancı dillere en çok çevrilen dördüncü yazar konumundadır.

Yazar 59. Hükûmet tarafından hazırlanan 100 Türk Edebiyatçısı listesinde de yer almaktadır.

1990 Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü sahibidir.

Aziz Nesin, 20 Aralık 1915'te Heybeliada'da doğdu. Babası Abdülaziz Bey Giresun'un Şebinkarahisar ilçesine bağlı Gölve köyünden[3] gelerek İstanbul'a yerleşti ve bahçıvanlık yaparak geçimini sağladı. Annesi ise Ordu'nun Perşembe ilçesinin Anaç köyünde doğmuş olup küçük yaşlarda deniz binbaşısı Salim bey'e evlatlık verilmiş 13 yaşındayken 35 yaşındaki Abdülaziz bey ile evlendirilmiştir.

Aziz Nesin, 1924'te Süleymaniye'deki adı daha sonra İstanbul 7. İlkokulu olarak değiştirilecek olan Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi'nin 3. sınıfına girdi. Ortaokulu Çengelköy Askerî Ortaokulunda tamamladı. İki yıl Darüşşafaka Lisesinde okuduktan sonra, 1935'te Kuleli Askerî Lisesinden üçüncülükle, 1937'de Harp Okulundan ikincilikle istihkâm asteğmen rütbesiyle mezun oldu. 1939'da Fen Tatbikat Okulunu bitirdi. Bu dönemde bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümüne devam etti. Bir röportajında ona bu eğitim hayatının "fikr-i takip" dedikleri şeyi getirdiğini belirtmiştir.

Aziz Nesin, Kara Harp Okulu'nu bitirmesinin ardından asteğmen rütbesiyle orduya katıldı. 1941'den başlayarak II. Dünya Savaşı yıllarında 2 yıl Trakya'da çadırlı ordugâhta görev yaptı. 1942'de Erzurum Müstahkem Mevkii İstihkam Taburu Bölük Komutanlığı'na atandı ve bir bomba kazasında yaralandı. Erzincan'da depremde yıkılmış bir cephaneliğin boşaltılmasıyla görevlendirildi. 1944'te Ankara'da Harp Okulu'nda açılan ilk tank kursuna katıldı. Aynı yıl Zonguldak'ta uçaksavar top mevzileri yaptırmakla da görevlendirilir. Üsteğmen rütbesindeyken "görev ve yetkisini kötüye kullandığı" suçlamasıyla askerlikten uzaklaştırılır.

Oğlu Ateş Nesin babasının köylülere ekmek dağıtmasının bahane olarak gösterilerek askerlikten atıldığını aktarmaktadır. Halk arasındaki yoksulluk, üniversite ve ordu mensupları arasında muhalefetin oluşmasına sebep olmuştur. Takma adlarla gazete ve dergilere şiir ve deneme yazıları gönderen Aziz Nesin, takma adlarla yazdığı deşifre olunca askerî istihbarat tarafından yakın takibe alınmıştır. Kars'taki bölüğünü tahliye sırasında yolda karşılaştığı köylülerin askerden erzak dilenmesi üzerine, askerin tayınlarının bir bölümünü köylülere dağıtır. Bunun üzerine açılan soruşturmayla askerî mahkemede alınan kararla ordudan atılır.

ESERLERİ...

Aziz Nesin, çok sayıda roman, öykü, tiyatro oyunu, şiir ve hiciv yazısı kaleme almıştır.

Öyküleri (Hikâyeleri:

1946: Parti Kurmak ve Parti Vurmak

1953: Geriye Kalan

1955: İt Kuyruğu

1955: Yedek Parça

1956: Fil Hamdi

1956: Damda Deli Var

1957: Koltuk

1957: Kazan Töreni

1957: Deliler Boşandı

1957: Mahallenin Kısmeti

1957: Ölmüş Eşek

1957: Hangi Parti Kazanacak?

1957: Toros Canavarı

1958: Bay Düdük

1958: Memleketin Birinde

1958: Havadan Sudan

1958: Nazik Alet

1958: Gıdıgıdı

1959: Aferin

1959: Kördöğüşü

1959: Mahmut ile Nigar

1960: Hoptirinam

1960: Gözüne Gözlük

1960: Ah Biz Eşekler

1961: Yüz Liraya Bir Deli

1961: Bir Koltuk Nasıl Devrilir

1962: Biz Adam Olmayız

1964: Yeşil Renkli Namus Gazı

1965: Sosyalizm Geliyor Savulun

1965: İhtilali Nasıl Yaptık

1965: Rıfat Bey Neden Kaşınıyor

1968: Vatan Sağolsun

1972: İnsanlar Uyanıyor

1973: Hayvan Deyip De Geçme

1976: Seyyahatname (Duyduk Duymadık Demeyin)

1978: Büyük Grev

1984: Yetmiş Yaşım Merhaba

1984: Kalpazanlık Bile Yapılamıyor

1987: Maçinli Kız için Ev

1988: Nah Kalkınırız

1990: Rüyalarım Ziyan Olmasın

1991: Aşkım Dinimdir

1997: Gözünüz Aydın Efendim

2005: Herkesin İşi Gücü Var

Romanları:

1955: Kadın Olan Erkeğin Hatıraları

1957: Gol Kralı

1957: Erkek Sabahat

1959: Saçkıran

1961: Zübük

1967: Şimdiki Çocuklar Harika

1974: Tatlı Betüş

1976: Surnâme

1977: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz

1978: Tek Yol

Anıları:

1957: Bir Sürgünün Hatıraları

1966: Böyle Gelmiş Böyle Gitmez I - Yol

1967: Poliste

1976: Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II - Yokuşun Başı

1984: Benim Delilerim

1987: Salkım Salkım Asılacak Adamlar

1996: Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II - Yokuş Yukarı

1998: Bir Vicdan Davası

2006: Birlikte Yaşadıklarım Birlikte Öldüklerim

2009: Mum Hala I

2010: Mum Hala II

2010: Unutulmayan Rüyalar

Mektupları:

1994: Canım Oğlum Canım Babacığım - 1

1994: Canım Oğlum Canım Babacığım - 2

1994: Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları III, Mektuplar

1995: Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları IV, Mektuplar

1995: Aziz Nesin – Tahsin Saraç Mektuplaşmaları, Mektuplar

1998: Aziz Nesin – Meral Çelen Mektuplaşmaları, Mektuplar

Çocuk Kitapları:

1949: Okullar İçin Kısa Oyunlar

1971: Uyusana Tosunum

1975: Bu Yurdu Bize Verenler

1976: Pırtlatan Bal

1976: Borçlu Olduklarımız

1977: Aziz Dede'den Masallar

1979: Ben de Çocuktum

1981: Nasrettin Hoca Gülütleri

1982: Anıtı Dikilen Sinek

2009: Çocuklara En Güzel Masallar

2009: Hayvanlar Takımı

2010: Arkadaşım Badem Ağacı

2012: Çocuklara En Güzel Öyküler

Çizgi-roman:

1956: Bilmem Ne Adası

1956: Berber Nonoş

1954: Baba Mirası

1955: Deniz Aslanı

1960: Bayan Aynur ile Bay Buyur

Yazıları:

1990: Sora Sora Cennet Bulunur

1986: Soruşturmada

1982: Suçlanan ve Aklanan Yazılar

1985: Ah Biz Ödlek Aydınlar

1988: Korkudan Korkmak

1989: Bulgaristan'da Türkler Türkiye'de Kürtler

1997: Türkiye Şarkısı Nazım

1995: Çuvala Doldurulmuş Kediler

1982: Suçlanan Aklanan Yazılar

2011: Sanat Yazıları

2012: Sporcu Milletiz Vesselam

2014: Okuma Güncesi

Gezi notları:

1977: Dünya Kazan Ben Kepçe

2013: Yurt Gezileri

Oyunları:

1950: Biraz Gelir misiniz

1959: Bir Şey Yap Met

1963: Toros Canavarı

1968: Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı

1969: Üç Karagöz Oyunu

1970: Çiçu

1970: Tut Elimden Rovni

1970: Hadi Öldürsene Canikom

1976: Pırtlatan Bal

1992: Başarımı Karılarıma Borçluyum

1992: Bir Zamanlar Memleketin Birinde

1992: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz

1992: Hakkımı Ver Hakkı

1992: Zat-ı Devletleri İbiş Hazretleri

Şiirleri:

Seviye On Ölüme Beş kala

Azizname

On Dakika

1984: Sondan Başa

1988: Kendini Yakalamak

1990: Hoşçakalın

1995: Sivas Acısı

Köşe yazıları:

1994: Bir Tutam Aydınlık

1959: Az Gittik Uz Gitmek

1958: Nutuk Makinesi

1971: Merhaba

Söyleşileri:

1988: İnsanlar Konuşa Konuşa

1993: Onursal Doktor Olamamanın Büyük Onuru

1994: Bir Dokun Bir Dinle

ÖNEMİ...

Aziz Nesin, Türk edebiyatının en önemli mizah yazarlarından biridir.

Eserlerinde toplumdaki eşitsizlikleri, yoksulluğu, adaletsizliği ve bürokrasiyi hicivle eleştirmiştir.

Aziz Nesin, sade ve yalın dili, esprili üslubu ve keskin gözlemleriyle okurların ilgisini çekmeyi başarmıştır.