Yapay zeka ile demans erken tanısı!

Sakarya'da Nöroloji Uzmanı Dr. Elif Sarıca Darol'un TÜBİTAK destekli yeni projesi, demans hastalığının erken evrelerde tespit edilmesini hedefliyor.

Sakarya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniği’nden Dr. Elif Sarıca Darol, "Demansın (Bunama) Erken Dönem Tanısında Serebellumdaki Nöroradyolojik Biyobelirteçlerin Yapay Zeka Kullanılarak Belirlenmesi" başlıklı projesiyle, demans hastalığının erken aşamalarında tanı koyma sürecini iyileştirmeyi amaçlıyor. TÜBİTAK tarafından desteklenen bu proje, yapay zeka ve derin öğrenme tekniklerini kullanarak radyolojik görüntülerden elde edilecek biyolojik belirteçleri analiz etmeyi amaçlıyor.

Dr. Darol, dünyada yaklaşık 55 milyon kişinin demans tanısı aldığını ve bu sayının her 20 yılda iki katına çıkmasının beklendiğini belirterek, hastalığın erken dönemdeki hafif bilişsel bozukluk (MCI) evresinin, günlük yaşamda belirgin bozulmalara yol açmadan unutkanlık ve bilişsel problemlerle kendini gösterdiğini ifade etti. Ancak bu evrede tanı koymanın, mevcut yöntemlerin eksiklikleri nedeniyle zor olduğunu vurguladı.

Darol, mevcut tarama testlerinin sosyal ve kültürel faktörlere duyarlı olmaması, ileri görüntüleme yöntemlerinin yüksek maliyetleri gibi zorluklara dikkat çekerek, projenin bu engelleri aşmayı amaçladığını söyledi. Ayrıca, başarılı bir sonuç alındığında, erken tanı hızının artmasının yanı sıra, uzmanların iş yükünü hafifleten bir karar destek mekanizması oluşturulacağını belirtti.

Dr. Darol, demansın küresel ekonomik yüküne de değindi ve 2019 yılında bu hastalığın maliyetinin 1,3 trilyon dolar olarak açıklandığını, bunun yarısının hasta yakınlarının üstlendiği dolaylı bakım maliyetlerinden kaynaklandığını söyledi. Türkiye'de erken tanı ve tedavinin hem sosyal hem de ekonomik açıdan büyük öneme sahip olduğunu ifade eden Darol, projenin tamamlanmasının sadece ülke ekonomisine katkı sağlamakla kalmayıp, sağlık alanında yapay zeka kullanımını artırarak Türkiye'nin bu alandaki hedeflerine hizmet edeceğini vurguladı.

Proje, nöroloji ve radyoloji uzmanlarının yanı sıra mühendislik fakültesinden de uzmanların katılımıyla disiplinler arası bir yapı kazanıyor. Dr. Darol, projede yer alan akademisyenler arasında Doç. Dr. Onur Taydaş, Doç. Dr. Gökçen Çetinel, Prof. Dr. Murat Alemdar, asistan doktorlar Canay Altınöz ve Tunahan Dertli ile Sakarya Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Fakültesi'nden Araştırma Görevlisi Derya Kandaz'ın önemli katkılar sağladığını belirtti.