Hava Kirliliği Haberleri - Son Dakika Hava Kirliliği Haber Güncel Gelişmeler

Hava kirliliği erkeklerde kısırlık riskini artırır mı?

Hava kirliliğinin erkeklerde kısırlık riskini artırdığına dair giderek artan bilimsel kanıtlar bulunmaktadır. Hava kirliliği, içinde çeşitli zararlı maddeler barındıran karmaşık bir karışımdır. Bu maddeler, solunum yoluyla vücuda girerek birçok organ sistemini etkileyebilir. Sperm üretimi ve kalitesi de bu etkilenenden sistemlerden biridir. HAVA KİRLİLİĞİNİN SPERM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELERDİR? Hava kirliliğine maruz kalma, sperm sayısında belirgin bir düşüşe neden olabilir. Sperm hareketliliği, döllenme için kritik öneme sahiptir. Hava kirliliği, sperm hareketliliğini olumsuz etkileyerek döllenme şansını azaltabilir. Sperm şeklindeki bozukluklar, spermin yumurtaya ulaşmasını ve döllenmeyi zorlaştırabilir. Hava kirliliği, sperm şeklindeki bozulmalara yol açabilir. Hava kirliliğindeki zararlı maddeler, sperm DNA'sında hasara neden olabilir. Bu hasar, döllenme sonrası embriyo gelişimini olumsuz etkileyebilir ve genetik hastalıklara yol açabilir. HAVA KİRLİLİĞİNDEKİ HANGİ MADDELER DAHA TEHLİKELİ? Hava kirliliğindeki en küçük parçacıklar olan PM2.5 ve PM10, solunum yoluyla akciğerlere ulaşarak vücutta yayılır ve üreme sistemini de etkileyebilir. Özellikle araç egzozlarından kaynaklanan NO2, sperm kalitesini olumsuz etkileyen önemli bir kirleticidir. Petrol ürünlerinden kaynaklanan benzen, kanserojen bir madde olup sperm üretimini engelleyebilir. NEDEN ERKEKLER DAHA ÇOK RİSK ALTINDA? Erkeklerde testisler vücut içinde değil, vücut dışındaki skrotumda yer alır. Bu durum, testisleri sıcaklığa ve çevresel faktörlere karşı daha hassas hale getirir. Erkekler, yaşamları boyunca sürekli sperm üretirler. Bu nedenle, sperm üretim süreci boyunca hava kirliliğine maruz kalma riski daha yüksektir. HAVA KİRLİLİĞİNE KARŞI NE YAPILABİLİR? Yaşadığınız bölgedeki hava kalitesi hakkında düzenli olarak bilgi alın ve hava kirliliğinin yüksek olduğu dönemlerde dışarıda geçirilen süreyi sınırlandırın. Özellikle şehir içinde kısa mesafelerde toplu taşıma araçlarını tercih edin. Hava kalitesinin iyi olduğu saatlerde bisiklet veya yürüyüş yaparak fiziksel aktivitelerinizi artırabilirsiniz. Evde hava temizleyicileri kullanarak iç mekan hava kalitesini iyileştirebilirsiniz. Sigara dumanı da hava kirliliğine önemli bir katkı sağlar. Antioksidan açısından zengin beslenerek vücudunuzu hava kirliliğinin zararlı etkilerine karşı koruyabilirsiniz. Hava kirliliği erkeklerde kısırlık riskini artıran önemli bir çevresel faktördür. Bu nedenle, hava kirliliğine karşı önlem almak hem bireysel hem de toplumsal olarak önemlidir.

O illerde yağışlar hava kirliliğini azalttı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren, 10 ilde hava kalitesinin ölçüm, izleme, bakım, onarım, kalibrasyon ve raporlama işlemlerini yürüten Güney İç Anadolu Temiz Hava Merkezi Müdürlüğünün yılın ilk aylarına ait hava kalitesi izleme ve ölçüm raporu hazırlandı. Sorumluluk alanlarında 37 Hava Kalitesi Ölçüm ve İzleme İstasyonu ile hava kirliliğini takip eden merkezin ilgili raporunda, şu ifadelere yer verildi: "Isınma, sanayi ve trafik kaynaklı hava kirliliğinin tespiti ve izlenmesi için kurulmuş olan istasyonlarda partikül madde, kükürtdioksit, azot oksit, ozon, karbon monoksit gibi parametreler ölçülmektedir. İllerin meteorolojik şartları ve topografik koşulları da hava kirliliğine etki eden doğal etmenlerdir. Bölgemize bağlı illerin kış dönemi (ocak - şubat - mart) PM10 (partikül madde) ortalamaları incelendiğinde 2024 yılının 2023 yılına göre daha düşük PM10 ortalamasında olduğu görülmüştür. Özellikle Konya'da diğer illere göre 2024 yılı kış döneminin 2023 yılına göre daha yağışlı geçmesi nedeniyle PM10 kirliliğinin yüzde 25 azaldığı ve illerin temiz hava eylem planlarına uyumlu olarak tedbirler aldıkları görülmektedir." HAVA KİRLİLİĞİ AZALAN İLLER KONYA, KAYSERİ, NEVŞEHİR, AKSARAY, NİĞDE VE BURDUR Raporda, incelenen 10 ilde hava kirliliğinin geçen yıla kıyasla yüzde 1 ile yüzde 25 arasında değişen oranlarda azaldığı tespitine yer verildi. Buna göre yağışlarla hava kirliliği önemli oranda azalan iller Konya'dan sonra sırasıyla Kayseri, Nevşehir, Aksaray, Niğde ve Burdur oldu. Raporda anlık takip edilen hava kalitesinde limit değerlerinin aşılması durumunda gerekli tedbirlerin alınması için karar verici birimlere bilgilendirme yapıldığı, merkezin çalışmalarının temiz hava eylem planlarının oluşturulması aşamasında önemli rol oynadığı, analitik laboratuvarda örnekleme cihazları ile sahadan alınan numunelerin ağır metal ve uçucu organik bileşenleri analiz edilerek raporlandığı ve yetkili kurumlarla paylaşıldığı, bu sayede hava kalitesinin iyileştirilmesinin amaçlandığı vurgulandı.

Filtreye rağmen toz ve duman soluyorlar

Yaklaşık 160 bin nüfusa sahip Diyarbakır’ın en büyük ilçesi olan Ergani’de vatandaş, yerleşim yerine yakın olan bir çimento fabrikasının bacasından çıkan duman ile hafriyat kamyonlarının çevreye yaydığı tozdan şikayet ederek, yetkililere çözüm için çağrıda bulundu. Fabrika çevresindeki işletmecilerden İdris Ece, toz ve dumandan dolayı sürekli dışarıdaki masalarını yıkadıklarını söyledi. Ece, “Yıllardır bu fabrika şehre resmen hastalık yayıyor. Ergani nüfusu 160 bini geçti. Ama vatandaş maalesef buna sessiz kalıyor. Bu duruma yetkililer lütfen müdahale etsin. Yeni doğan çocuklarımız bile bu dumana maruz kalarak hastalanıyor. Fabrikadan çıkan toz o kadar etkili ki ciğerlere hasar veriyor. İlerleyen zamanlarda bunun acısını çok çekeriz. Fabrikaya girip çıkan hafriyat kamyonları aşırı toz saçıyor. Biz burada işletmeci olarak tozdan dolayı sürekli dışarıdaki masalarımızı yıkıyoruz. Sağlığımız bizim için çok önemlidir. Yetkililer lütfen duruma el atsın” dedi. Mahalle sakinlerinden ismini vermek istemeyen bir vatandaş ise, sürekli pencere ve balkonlarını toz ve dumandan kaynaklı olarak yıkadıklarını belirtti. Vatandaş, "Fabrikadan çıkan toz duman evimize kadar geliyor. Evimizin camları, balkonları toz içinde. Bu durumdan memnun değiliz. Yetkililer lütfen bu duruma bir çözüm bulsun. Genelde geceleri hava karardığı zaman fabrikanın tüm pis dumanı ve tozu bırakılıyor. Bunu evimizden görüyoruz” diye konuştu. Vatandaşlardan Fesih Keklikava da, “Fabrikadan mahallemize çok toz geliyor. Ben özellikle arabamın üzerinde tozu fark ediyorum. Aracımın üzerindeki toz çok siyah. Artık bunun ne olduğunu bilemiyorum. Cam balkonumuza da aynı şekilde siyah tozlar sürekli yapışıyor” ifadelerine yer verdi.

Dünyada havası en kirli olan ülkeler

Çin, özellikle büyük şehirlerinde hava kirliliği sorunuyla karşı karşıyadır. Sanayi tesislerinin ve fosil yakıt kullanımının yoğun olduğu bölgelerde atmosferik kirleticilerin yayılması, özellikle büyük şehirlerde solunum hastalıklarına neden olabilir. Hindistan da benzer şekilde hava kirliliğiyle mücadele etmektedir, özellikle büyük şehirlerdeki araç trafiği ve kömür yakıtlı enerji santralleri gibi kaynaklar hava kalitesini olumsuz etkiler. Bangladeş, özellikle büyük şehirlerinde ciddi hava kirliliği sorunuyla karşı karşıyadır. Bu durum, endüstriyel faaliyetlerin, hızlı kentleşmenin ve araç trafiğinin yoğunluğundan kaynaklanmaktadır. Ayrıca, kömür yakıtlı ev ısınma sistemlerinin ve tarım arazilerindeki yanma uygulamalarının da katkısı vardır. Nijerya, özellikle Lagos gibi büyük şehirlerinde ciddi hava kirliliği sorunuyla karşı karşıyadır. Petrol endüstrisi, araç emisyonları ve atık yakma gibi faktörler hava kalitesini olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, toz fırtınaları da hava kirliliğinin artmasına katkıda bulunmaktadır. Diğer ülkeler arasında Suudi Arabistan, İran, Endonezya ve Mısır gibi ülkeler de yüksek hava kirliliği seviyelerine sahip olarak öne çıkar. Bu ülkelerde de sanayileşme, enerji üretimi ve araç trafiği gibi faktörler hava kirliliğini artırır. Hava kirliliğiyle mücadele için ulusal ve uluslararası çevre politikaları ve yatırımlar önemlidir. Bu ülkelerde hava kirliliği sorununa çözüm bulmak için çevresel politikaların ve yatırımların önemi büyüktür. Temiz enerji kaynaklarının teşviki, daha sıkı emisyon standartları ve hava kalitesini izlemeye yönelik daha etkili önlemler, hava kirliliğiyle mücadelede önemli adımlar olarak kabul edilir.

Uzmanı açıkladı: Hava kirliliğinin başlıca nedeni trafik

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Kuzu, AA muhabirine, "Karayolu Güvenliği ve Trafik Haftası" kapsamında yaptığı açıklamada, hava kirliliğinin; insan kaynaklı emisyonlar ile kentlerdeki sanayi, evsel ısınma ve trafikten kaynaklandığını söyledi. Çöl kaynaklı toz taşınımı, deniz yüzeyinden saçılan aerosoller, bitki örtüsünün saldığı bazı gazların atmosferde verdiği tepkimeyle oluşan ince parçacıkların doğal kaynaklı emisyonlar olduğunu belirten Kuzu, "Bunlar için ortak olan enerji ihtiyacıdır. Enerji ihtiyacı ise çoğunlukla çeşitli fosil yakıtların yakılması ile elde edilmektedir. Yanma işlemi neticesinde ürün olarak ısı enerjisi açığa çıkarken yan ürün olarak da hava kirliliğini oluşturan çeşitli gaz ve parçacıklar açığa çıkmaktadır." diye konuştu. "HAVA KİRLİLİĞİ SAĞLIK GİDERLERİNİ ARTTIRMAKTADIR" Havadaki kirleticilerin doğrudan insan sağlığı üzerinde olumsuz etkisinin olduğunu, bir kişinin günde ortalama 15 metreküp hava soluduğunu belirten Kuzu, "Dolayısıyla kirleticilerin solunum yolu ile maruziyeti söz konusudur. En fazla etkileri de solunum sistemi üzerinde gerçekleşmektedir." dedi. Kuzu, hava kirliliğinin ekonomik etkilerinin de söz konusu olduğunun altını çizerek, "Kişilerin sağlıklarının bozulması neticesinde sağlık giderlerinde artış olmaktadır. Bunun yanında iş gücü kaybı da oluşabilmektedir. Hava kirliliği malzemelerde de çeşitli deformasyon ve korozyon gibi etkiler gösterebilmektedir. Bu sebeple malzemelerin kullanım ömürlerinde kısalmalar meydana gelmektedir. İlave olarak hava kirliliğinin bitki örtüsü üzerine de etkisi vardır." şeklinde konuştu. "PARTİKÜL MADDE KİRLETİCİSİ (PM10) BEŞİKTAŞ'TA NİSAN 2020'DE 15 MİKROGRAM ÖLÇÜLMÜŞTÜR" İstanbul'da doğalgaz kullanımından önce ciddi hava kirliliği problemi yaşandığını hatırlatan Kuzu, özellikle kükürt dioksit gibi bazı parametrelerin 1990'lı yılların başında şu anki ortalama değerlerin 10 katından fazla havada bulunduğunu, kademeli olarak evsel kullanımda doğalgaz tüketimine geçilmesiyle şehir merkezlerinde evsel ısınmanın hava kirliliğine katkısının oldukça azaldığını aktardı. Prof. Dr. Kuzu, hava kirliliğinin trafik kaynaklı etkisini görmek için Kovid-19 kapanma dönemiyle kıyaslama yapılabileceğini anlatarak, şunları kaydetti: "Her ne kadar kısa vadeli ölçümlerle uzun vadeli değerlerin kıyaslanması meteorolojik farklılıklar sebebiyle doğru olmasa da bir gösterge olarak değerlendirilebilir. PM10 konsantrasyonları İstanbul Beşiktaş'ta -Nisan 2020 tam kapanma zamanlarında- ortalama olarak metreküpte 15 mikrogram ölçülmüştür. Bu periyotta insan kaynaklı emisyonlar sıfıra yakındır. Ölçülen neredeyse sadece doğal kaynaklı emisyonlardan oluşmaktadır. Aynı istasyonda 2021'den bu yana ölçülen yıllık ortalama PM10 konsantrasyonlarının metreküpte 32 ile 38 mikrogram arasında değiştiği görülmektedir." "KENTLERDE HAVA KİRLİLİĞİNİN ASIL NEDENİ TRAFİKTİR" İstanbul'da trafiğe kayıtlı yaklaşık 5,4 milyon aracın bulunduğunu, yerleşimin çok katlı yapılardan oluştuğu için birim alan başına düşen araç sayısının fazla olduğunu söyleyen Kuzu, "Bunun yanında genellikle insan hareketliliği işe gidiş ve işten çıkış zamanlarında yoğun olmakta. Bundan sebep trafiğin sıkışması ile beraber daha fazla hava kirleticisine maruz kalmaktayız." diye konuştu. Kuzu, Avrupa'da dizel araçlardan kaçınıldığının altını çizerek, "Benzin yanması neticesinde 20-40 nanometre boyutunda parçacıklar oluşurken dizel motorunun emisyonları 60-120 nanometre boyutunda parçacıklar oluşturmaktadır. Bunlar benzinli araçlardan farklı olarak dizel otomobillerde dizel partikül filtresi ile tutulmaya çalışılmaktadır. Dizel yakıtlı araçların kullanımının azaltılması hava kalitesinin korunmasına katkı sağlayacaktır." ifadelerini kullandı. Trafiğin artık hava kirliliğinin nedenlerinin en başlarında yer aldığını dile getiren Kuzu, şöyle devam etti: "Kentlerde hava kirliliğinin asıl nedeni trafiktir. Araç çokluğunun yanında trafik sıkışıklığı havayı oldukça kirletiyor. Çünkü bu durumda olması gerekenden daha fazla yakıt tüketiyor. Bu da karşımıza hava kirliliği ve ekonomik kayıp olarak çıkıyor. Dikey yapılaşma ile binaların arasında kalan trafiği yoğun caddelerde oluşan emisyonların dağılması kolay olmuyor. Bu durumda cadde üzerinde bulunan kişiler bu kirleticilere daha fazla maruz kalıyor. Yani günümüz için şehir merkezlerinde asıl insan kaynaklı hava kirliliğinin sebebi trafik emisyonlarıdır. Hava kirliliğinin azaltılması için toplu taşıma gibi alternatifler ile kişi başına düşen hava kirletici emisyonların daha az olması sağlanabilir. Bunun yanında yakın mesafe seyahatlerde elektrikli bisiklet, skuter gibi mikromobilite olarak adlandırılan çözümlerin kullanılması da hava kirliliği azalmasına önemli katkı sağlayacaktır." Kuzu, raylı sistem ve elektrikli araçlardan egzoz emisyonları gerçekleşmediğini, bu sebeple hava kirliliğinin şehir içinde azalabileceğini ifade etti. "ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN İLERLEYEN ZAMANLARDA SAYISININ ARTMASI BEKLENMEKTEDİR" Taşıtlardan kaynaklanan hava kirleticilerinin ilk bakışta egzoz emisyon olarak insanın aklına geldiğini vurgulayan Kuzu, fakat egzozun yanında fren balataları ile araç lastiklerinin yolla sürtünüp aşınmasıyla hem lastikten hem de yoldan parçacıkların havaya karıştığını aktardı. Prof. Dr. Kuzu, şunları kaydetti: "Ayrıca yakıt dolumu esnasında benzin istasyonlarında çeşitli uçucu organik bileşikler kaçak emisyon olarak havaya karışmaktadır. Elektrikli araçların ilerleyen zamanlarda sayısının artması beklenmektedir. Bu sebeple yoğun nüfus bulunan kent merkezlerinde egzoz kaynaklı hava kirletici emisyonlar azalacaktır fakat diğer bahsettiğimiz parçalardan kaynaklanan emisyonlar atmosfere salınmaya devam edecektir."

İran'da hava kirliliği tehlikeli boyutta

Kentte hava kalitesi endeksi ölçümü yapan Tahran Hava Kalitesi Ölçme Şirketinin internet sitesinden paylaşılan bilgilere göre, başkentteki hava kirliliği kırmızı seviyeye çıktı. Yayınlanan bilgilere göre, son 24 saat içinde hava kalitesi endeksi ortalama 106 mikrogram/metreküp seviyesinde seyrederken saat 16.00 itibariyle 151 mikrogram/metreküp seviyesine çıktı. Söz konusu ölçüm değerlerine göre başkentin havası tüm toplum kesimleri için sağlıksız ve riskli duruma geldi. Tahran’da her yıl kış aylarında yaşanan hava kirliliği hayatı olumsuz etkiliyor. Hava sirkülasyonuna uygun olmayan konumu ve nüfus yoğunluğunun yanı sıra eski model araçlar ile yaygın olarak kullanılan motosikletlerin çıkardığı egzoz gazları ve kullanılan yakıtın kalitesiz oluşu Tahran'da hava kirliliğini artıran etkenler arasında gösteriliyor. Geçtiğimiz günlerde, yaşanan hava kirliliği nedeniyle bir hafta boyunca başkentteki okullarda yüz yüze eğitime ara verilmiş, eğitim çevrim içi devam etmişti. Hava kalitesi endeksinde bir metreküp hava içindeki partikül maddeye (PM10) göre belirlenen değerler şöyle sıralanıyor: 0-50 arası temiz hava (yeşil), 51-100 orta (sarı), 101-150 hassas (turuncu), 151-200 sağlıksız (kırmızı), 201-300 kötü (mor), 301-500 tehlikeli (kahverengi).

İran'da hava kirliliği tehlikeli boyutta!

Kentte hava kalitesi endeksi ölçümü yapan Tahran Hava Kalitesi Ölçme Şirketinin internet sitesinden paylaşılan bilgilere göre, başkentteki hava kirliliği kırmızı-riskli seviyede. Tahran’da son 24 saat içinde hava kalitesi endeksinin ortalama 164 mikrogram/metreküp seviyesinde seyrettiği belirtildi. Tüm yaş grupları için tehlike sınırının üstünde seyreden hava kirliliği çıplak gözle de görülebiliyor. Şehrin sembol yapılarından Milad Kulesi yoğun hava kirliliği nedeniyle bulanık bir siluete büründü. Hava kirliliğinin alarm vermesi nedeniyle şehrin sosyalleşme mekanlarının başında gelen park ve bahçeler boş kaldı. Dışarı çıkan vatandaşların ise yetkililerin uyarılarını dikkate alarak maske taktığı görüldü. Şehir merkezindeki kalabalığın azaldığı gözlemlenirken tek ve çift plaka uygulaması nedeniyle araç trafiğinde de görece bir sakinlik oldu. Yetkililerin mecbur kalmadıkça trafiğe çıkılmaması uyarısı ile Tahran Belediyesinin araç girişine sınırlama getirilen bölgelere giriş bileti satmaması bunda etkili oldu. Hava kalitesi endeksinde bir metreküp hava içindeki partikül maddeye (PM10) göre belirlenen değerler şöyle sıralanıyor: 0-50 arası temiz hava (yeşil), 51-100 orta (sarı), 101-150 hassas (turuncu), 151-200 sağlıksız (kırmızı), 201-300 kötü (mor), 301-500 tehlikeli (kahverengi). Tahran'da cumartesiden beri okul öncesi eğitim kurumları tatil edilirken ilk, orta ve lise seviyesi okullar ile üniversiteler için çevrim içi eğitim uygulamasına geçilmişti. İran'da hafta sonu olan perşembe gününe kadar başkentte eğitime bu şekilde devam edileceği açıklanmıştı.