Yeni pandemi mi geliyor? İddia doğru mu, yanlış mı?

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Meksika'da kuş gribinin bir alt türü olan A(H5N2) virüsü nedeniyle ilk ölümcül vakanın yaşandığını doğruladı. DSÖ'den yapılan yazılı açıklamada, Meksika sağlık makamlarının DSÖ'ye, insanlarda A(H5N2) virüsü ile enfekte olduğu doğrulanmış ölümcül bir vakayı bildirdiği kaydedildi. Meksika hükümeti ise  DSÖ'nün A(H5N2) virüsü nedeniyle ilk ölümcül vakanın kaydedildiğine dair açıklamasını kabul etmediklerini açıkladı.

ARKA PLAN VE İDDİALAR

DSÖ'den gelen açıklamanın ardından bazı haber siteleri ve dijital platformlarda gündeme getirilen bir iddia tartışma konusu oldu. Bir haber sitesi 7 Haziran 2024 tarihinde okuyucularına sunduğu "A virüsünden ilk insan ölümünü doğrulayan DSÖ'den kritik uyarı: Hazır olun yeni pandemi geliyor" başlıklı bir içeriğinde, DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus'un “Hazır olun yeni pandemi geliyor ve bu sadece an meselesi” dediğini yazdı. 

Bu iddia, onlarca X kullanıcısı (eski adıyla Twitter) tarafından benzer ifadeler kullanılarak yeniden dolaşıma sokuldu. Paylaşımlardan bazıları yaklaşık 100 bin sosyal medya kullanıcısı tarafından görüntülendi. 

BULGULAR

Anadolu Ajansı Teyit Hattı, iddiaların arka planını araştırmak için açık kaynakları taradı ve Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri ile temasa geçti. 

Öncelikle DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus'un www.who.int/news-room/speeches adresinde paylaşılan yakın tarihli basın bültenleri incelendi. Ghebreyesus tarafından yapılan son açıklamalarda iddiaya konu olan ifadeye rastlanmadı. 

Anadolu Ajansı İsviçre temsilcisi, Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri ile iletişime geçerek sosyal medyadaki iddiaları sordu. Paylaşılan bilgi notunda Ghebreyesus'un bu yönde bir ifadesinin olmadığı belirtildi. 

Yetkililer, Ghebreyesus'un Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) 194 üyesi olan ülkelerle olası salgınlara hazırlanmak için görüşmeleri yürütülen Pandemi Anlaşması konusunda yaptığı bir açıklamaya dikkat çekti. Bu açıklamada Ghebreyesus'un "Pandemi Anlaşmasını gelecek yıl içinde sonuçlandırma kararı, ülkelerin bunu ne kadar güçlü ve acil bir şekilde istediğini gösteriyor. Çünkü bir sonraki salgının olup olmayacağı değil, ne zaman olacağı meselesi." ifadelerini kullandığını belirten yetkililer, çarpıtılmış içeriklerin bu noktadan çıkmış olabileceğini belirtti. 

Ayrıca DSÖ, A(H5N2) virüsü kaynaklı ölüm konusunda yaptığı açıklamada bu virüsün genel nüfusa yönelik mevcut risk potansiyelini "düşük" olarak nitelendirdi. 

BULGU SETİ

• DSÖ yetkilileri AA İsviçre temsilcisine iddiaların gerçeği yansıtmadığını belirtti. 

• DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus'un 1 Haziran 2024 tarihindeki basın açıklamasında kullandığı ifadelerin çarpıtıldığı belirlendi. 

DOĞRU MU? YANLIŞ MI?

• DSÖ Genel Direktörü Ghebreyesus'un “Yeni salgın geliyor ve bu sadece an meselesi” dediği iddiası gerçeği yansıtmıyor.