İran dini lideri Hamaney kimdir? Hamaney ile ilgili detaylar...

Seyyid Ali Hüseyni Hamenei, 19 Nisan 1939’da Meşhed'de doğmuş, İran’ın din ve siyaset alanında önemli bir figürü haline gelmiştir. 1989 yılından beri İran’ın ikinci yüce lideri olan Hamenei, 1981-1989 yılları arasında da ülkenin üçüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Bu dönemde, Orta Doğu’nun en uzun süre görev yapan liderlerinden biri olmayı başarmıştır.

Hamenei, Muhammed Rıza Pehlevi'nin saltanatı sırasında altı kez tutuklanmış ve üç yıl sürgün edilmiştir. İran Devrimi'nin ardından, Haziran 1981'de bir suikast girişiminde sağ kolunu kaybetmiştir. 1980’lerde İran-Irak Savaşı sırasında önemli bir liderlik rolü üstlenmiş ve Devrim Muhafızları ile yakın ilişkiler geliştirmiştir.

1981’de cumhurbaşkanı olarak göreve başlayan Hamenei, ilk dini lider Ruhullah Humeyni'nin yakın müttefiki olmuştur. Humeyni’nin ölümünden sonra, 4 Haziran 1989’da 50 yaşında dini lider olarak seçilmiştir. Uzmanlar Meclisi tarafından atanan Hamenei, İslam Cumhuriyeti'ndeki en güçlü siyasi otorite olarak kabul edilmektedir.

Hamenei, İran devletinin başı ve silahlı kuvvetlerinin başkomutanıdır. Dini lider olarak, hükümetin ekonomi, dış politika ve diğer alanlarda temel politikalarını belirleme yetkisine sahiptir. Hükümetin yürütme, yasama ve yargı organları üzerindeki etkisiyle, doğrudan ya da dolaylı olarak ordu ve medya üzerinde de kontrol sağlamaktadır.

Hamenei'nin yönetimi sırasında, 1994 Kazvin protestoları, 1999 öğrenci protestoları ve 2009 cumhurbaşkanlığı seçimi sonrası büyük protestolar gibi birçok toplumsal hareket yaşanmıştır. Gazetecilere ve diğer muhalefet temsilcilerine yönelik baskılar, hapis cezaları ve insan hakları ihlalleri, dönem boyunca devam etmiştir. Hamenei, İran'ın nükleer programı konusunda 2003 yılında kitle imha silahlarının üretilmesini yasaklayan bir fetva yayınlamıştır.

Hamenei’nin liderliğinde, İran’ın jeopolitik konumu Suriye İç Savaşı ve 2015 5+1 Nükleer Antlaşması sonrası önemli ölçüde artmıştır. Ortadoğu’da etkili bir aktör olan Hamenei, bölgedeki dengeleri belirleyen isimlerden biri olarak öne çıkmaktadır.