Bursa depreme ne kadar hazır? Prof. Dr. Eyübhan Avcı yanıtladı

İstanbul’da ve ardından Kütahya’da meydana gelen depremler, bir kez daha “Depreme ne kadar hazırlıklıyız?” sorusunu gündeme taşıdı. Türkiye genelinde olduğu gibi, Bursa da olası bir depremde büyük risk altında. Peki, Bursa depreme hazır mı? Zemin yapısı ve yapı stoğu açısından şehir hangi risklerle karşı karşıya? Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eyübhan Avcı, sorularımızı yanıtladı.

“DEPREMLER DOĞA OLAYIDIR, KABULLENİP ÖNLEM ALMAMIZ GEREKİYOR”

İstanbul açıklarında Kumburgaz Fayı’nda meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem ve ardından Kütahya Simav’da yaşanan 4.2 büyüklüğündeki sarsıntıya değinen Prof. Dr. Avcı, şunları söyledi:

“İstanbul’da Marmara Denizi’nde, Kuzey Anadolu Fayı’nın bir kolu olan Kumburgaz Fayı üzerinde 6.2 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Depremin derinliği yaklaşık 27 kilometreydi ve süresi oldukça kısaydı. Kısa sürmesi hasar oluşumunu azaltan bir etken oldu. Eğer deprem süresi 30 saniyeyi aşsaydı, hasar oranı çok daha yüksek olabilirdi.”

Ardından Kütahya Simav’da meydana gelen 4.2 büyüklüğündeki depremi hatırlatan Avcı, “Bu depremler bize gösteriyor ki Türkiye’nin herhangi bir yerinde, herhangi bir zamanda deprem olma ihtimali var. Ülkemizde 485’in üzerinde aktif fay hattı bulunuyor. Bu gerçekle yaşamayı öğrenmemiz ve hazırlık yapmamız gerekiyor.” diye konuştu.

Depremlerin tetikleyici etkisi olabileceğini belirten Prof. Dr. Avcı, “Farklı faylar birbiriyle etkileşim içinde. Ancak kesin bir şey söylemek zor. Bu yüzden asıl odaklanmamız gereken, ‘Deprem ne zaman olacak?’ sorusu değil, ‘Yapılarımızı nasıl dirençli hale getirebiliriz?’ sorusu olmalı.” ifadelerini kullandı.

“BURSA’DA KENTSEL DÖNÜŞÜM DOĞRU YERDEN BAŞLAMALI”

Bursa’nın depreme hazırlığı konusunda önemli uyarılarda bulunan Prof. Dr. Eyübhan Avcı, şunları dile getirdi:

“Belediyelerin ve kamu kurumlarının desteklediği çeşitli çalışmalar var. Ancak daha hızlı hareket edilmesi gerekiyor. Öncelikle alan hakimiyeti sağlanmalı. Yani yumuşak zeminler, sıvılaşabilir alanlar, heyelan riski taşıyan bölgeler belirlenmeli. Problemin nerede olduğunu bilmeden çözüm üretilemez.”

Türkiye’de kentsel dönüşüm anlayışının eksik olduğunu vurgulayan Avcı, şöyle devam etti:

“Bizde genellikle teşhis yapmadan doğrudan tedaviye geçiliyor. Oysa önce problemin nerede olduğunu belirlemek gerekiyor. Bir doktor, hastasını önce muayene edip tahlil yapmadan ilaç yazmaz. Kentsel dönüşümde de önce riskli bölgeler tespit edilmeli, ardından aşamalı bir planla dönüşüm başlatılmalıdır.”

“BURSA’NIN ZEMİNİ HATAY’A BENZİYOR”

Olası bir depremde Bursa’nın nasıl etkileneceği sorusuna Prof. Dr. Avcı şu yanıtı verdi:

“Bursa’da özellikle Nilüfer Ovası, Osmangazi ve Yıldırım ilçelerinin ovaya yakın kesimleri, Gemlik ve Mudanya sahil bölgeleri ciddi risk taşıyor. Buralar yumuşak zemin özellikleri taşıyor ve bir depremde şiddeti 3-4 kat daha fazla hissedebilir. Ayrıca sıvılaşma ve heyelan riski olan bölgeler de mevcut.”

Bursa’nın zemininin Hatay ile benzerlik gösterdiğine dikkat çeken Avcı, “Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinde Hatay büyük hasar aldı. Çünkü zemin yapısı problemliydi. Bursa’da da benzer zemin koşulları olduğu için olası bir depremde ağır hasar riski taşıyor.” dedi.

“DEPREM BİLİNCİ TAM OLARAK YERLEŞMİŞ DEĞİL”

Deprem bilincinin toplumda yeterince gelişmediğini belirten Avcı, şu değerlendirmede bulundu:

“İnsanlarımız deprem olacağını biliyor ama sanki hiç olmayacakmış gibi davranıyor. Japonya’da insanlar deprem kültürünü çok iyi içselleştirmiş durumda. Bizim de yapılarımızı depreme uyumlu hale getirip korkulacak bir durum kalmaması için çalışmamız gerekiyor.”

Binaların hem zemin hem de üst yapı açısından değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Avcı, “Zemin kötüyse güçlendirme yapabilirsiniz. Ancak hem zemin hem bina kötüyse, o yapının yıkılıp yeniden yapılması gerekir.” diye ekledi.

“YENİ ÇEVRE DÜZENİ PLANLARINDA ZEMİN ETÜDÜ ÖNCELİKLİ OLMALI”

Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin 2050 Vizyonu kapsamında hazırladığı yeni Çevre Düzeni Planı hakkında görüşü sorulan Prof. Dr. Avcı, planı henüz detaylı incelemediğini belirtti ancak genel bir uyarıda bulundu:

“Önceliğimiz zemin haritalarının çıkarılması olmalı. Deprem riski birinci sıraya alınmalı. Ondan sonra diğer düzenlemeler yapılmalı. Önce insanların güvenli yapılarda yaşamasını sağlamalıyız. Alan hakimiyeti olmadan yapılan her plan eksik kalır.”

Prof. Dr. Eyübhan Avcı, Türkiye’nin deprem gerçeğiyle daha hızlı yüzleşmesi ve doğru adımlarla dirençli kentler inşa etmesi gerektiğini vurguladı.