Bursa'da farkındalık eğitimi! Bağımlılık ve intihar haberleri nasıl verilmeli?

Eğitime İletişim Başkanlığı Bursa Bölge Müdürü Ali Fuad Gölbaşı, Bursa İl Sağlık Müdürü Dr. Orkun Yıldırım, Basın İlan Kurumu Bursa Bölge Müdürü Osman Başeğmez, Osmangazi Belediyesi Basın Koordinatörü Eyüp Turan, Bursa yerel medya temsilcileri ve çok sayıda basın mensubu katılım sağladı. 

'ÖNLEYİCİ ÇALIŞMALARA İHTİYAÇ VAR'

'İntihar ve bağımlılık önlenebilir kamu sağlığı sorunudur' diyen İletişim Başkanlığı Bursa Bölge Müdürü Ali Fuad Gölbaşı, 'İntihar ve bağımlılık pek çok ülkede artan bir grafik sergileyen, bireysel ve toplumsal iyilik halini ve toplum sağlığını yakından ilgilendiren bu yönüyle üzerinde önemle durulması gereken son derece hassas bir kamu sağlığı sorunudur. Bu konuda özellikle önleyici çalışmalara ihtiyaç vardır. Şeyh Edebali'nin 7 asır önce verdiği öğütle konuşmama başlamak isterim: İnsanı yaşat ki devlet yaşasın. Medya (kitle iletişim araçları) teknolojinin gelişimiyle insan yaşantısına hızlı bir giriş yaptı ve gündelik yaşamın önemli bir parçası haline geldi. Medyanın insanların duyguları, davranışları, tutumları üzerindeki etkisinin büyüklüğü birçok araştırmanın konusudur. Bu meyanda bağımlılık ve intihar olgusuyla haber dili arasındaki ilişkinin incelenmesi hem dinamiklerin anlaşılması hem de önleyici tedbir açısından önem taşıyor. Biz bugün burada 'Doğru Habercilik ve Medya Etiği düşüncesinde Bağımlılık ve İntihar Haberleri' konulu bir farkındalık eğitimi gerçekleştirmek üzere bir araya gelmiş bulunmaktayız.

'DOĞRU HABERCİLİK VE MEDYA ETİĞİ REHBERİ ÖNEMLİ BİR KAYNAK'

Gayet tabii ki bu konuda eksiksiz bir reçete sunmak mümkün olmasa da 'Doğru Habercilik ve Medya Etiği Rehberi'nin önemli bir kaynak olduğunu belirtmek isterim. Rehber, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca medya mensuplarının çalışmalarını kolaylaştırmak, uluslararası örnekler ve evrensel ilkeler çerçevesinde derlenen bilgiler sistematik hale getirilerek hazırlanmıştır. Rehberde meslek mensupluğu, haber kaynağı, haberin sunuluş biçimi, haber düzeltme ve cevap hakkı, habercinin sosyal medya kullanımı başlıklarında kategorize edilen ilkeler yer almaktadır. Rehber medya çalışanları ve araştırmacıları için önemli bir kaynaktır.' ifadelerine yer verdi. 

MEDYA ETİĞİNE İLİŞKİN SORUNLAR...

Gölbaşı, basın meslek örgütlerince mesleki ve etik ilkeler belirlendiğini ve uygulamaya konulduğunu söyleyerek;

'Başlıca medya etiği standartları, ahlaki kodlar ve değerlerin nelerden oluştuğuna bakıldığında doğruluk, dürüstlük, güvenirlik, bağımsızlık ve tarafsızlık ilkeleriyle karşılaşırız. Evrensel ilkelerde de -yine benzer şekilde- temelde kişilik haklarına riayet eden, kamu yararını gözeten, gerçeklere dayalı, hak temelli habercilik ve gazeteciliğin öngörüldüğünü söyleyebiliriz. Teyit edilmiş kaynaklardan beslenmek, kişi hakları ve kamu yararı gözetmek, eşik bekçileri, istihdamı, editoryal ekip, vatandaş temsilciliği, geri bildirim vb. kontrol mekanizmalarının tesis edilmesiyle tarafsız ve hak temelli habercilik mümkün olabilir. Günümüzde internet medyası ve sosyal medyanın hız ve yaygınlık kazanmasıyla medya etiğine ilişkin sorunlar ve tartışmalar konvansiyonel medyanın sınırlarını aşarak farklı bir boyuta taşınmış durumdadır.

'İLETİŞİM ORTAMLARINDA SUİSTİMAL VE ETİK İHLALLER ARTTI'

Bu olgunun tüm mecralarda; geleneksel medya, internet ve sosyal medya için geçerli olduğunu belirtmeliyim. Özellikle sosyal medya ve internet medyasının mesleki ahlakın görmezden gelindiği, itibarın tüketildiği, birçok ihlalin yaşandığı ortamlara dönüşme riskiyle karşı karşıya olduğunu vurgulamak isterim. Vatandaş gazeteciliğin (profesyonel olarak basın çalışanı olmayan bireyler) içerik üretimine dâhil olduğu iletişim ortamlarında suistimal ve etik ihlalleri artmıştır. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Hakikatin en yalın haliyle okuyucuya ve izleyiciye aktarılması gazeteciliğin olmazsa olmazıdır' sözünü hatırlatmak isterim. Medya etiğine sahip çıkmak, bu konuda en büyük sorumluluk hiç kuşkusuz gazetecilere düşmektedir. Medya etiğinden ayrılmayan basın mensupları, mesleğin saygınlığının ve güvenilirliğinin teminatı olmayı sürdüreceklerdir.' dedi.

Ali Fuad Gölbaşı sunumunda; intihar, yasaklı madde haberlerinde dikkat edilmesi gereken hususlara yer verdi.

Konu ile ilgili 'İntihar ve bağımlılık haberleri; çerçevesini aşan, okuyucuyu, izleyiciyi etki altında bırakacak nitelikte ve genişlikte tekrarlayan biçimde verilmemeli; haberleştirme itidalli ifadelerle yapılmalı. Bu tarz haberler, çok fazla tiraj alabilir ancak hiçbir fayda sağlamaz; aksine özendirici ve bulaşıcı olabilir (Özdeşleşme Kuramı ve Werther Etkisi Yaklaşımı). Ayrıca çevrimiçi ulaşma imkânıyla haberlerin etkisinin uzun süre devam edebildiğini vurgulamak isterim. Vakaları bireysel yargılar doğrultusunda değil de ortak bakış açısıyla ve kabul gören baskın bir yaklaşımla haberleştirmek mümkün.' açıklamasında bulundu.

Sunumunun son bölümünde Gölbaşı, ulusal ve yerel basından seçtiği bağımlılık ve intihar haberlerini örnek göstererek, katılımcılarla birlikte bu haberlerin nasıl daha doğru ve etik bir şekilde sunulabileceği konusunda görüşlerini bildirdi.

Ardından, sözü alan Gemlik Devlet Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Mustafa Akan, bu tür haberlerin toplum ve bireylerin ruh sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini bilimsel verilerle destekleyerek açıkladı.

Bursa İl Sağlık Müdürü Dr. Orkun Yıldırım da konuşmasında, intiharın önlenebilir bir durum olduğunu söyledi ve ekledi 'Bunu önlemek adına ciddi çalışmalar olduğunu biliyorum. Basın mensuplarının algıyı yönetim şekli ile katkı sağlamadan bunu engelleyemeyiz. 'Bir kişiyi kurtaran bütün bir insanlığı kurtarmıştır' modeliyle hareket etmeye çalışacağız.'