Atmosferdeki sera gazlarının artışı, iklim değişikliği üzerindeki etkilerini artırarak dünya genelinde çeşitli doğal afetlerin sıklığını ve yoğunluğunu artırmaktadır. Peki sera gazları nedir? Atmosferdeki dengesizlik nasıl oluşur? İşte detaylar...
Son yıllarda sel felaketlerinin sıklığı ve şiddeti artıyor. Bu durum, birçok insanın hayatını ve geçimini tehlikeye atıyor. Sel felaketlerinin arkasındaki en önemli nedenlerden biri ise sera gazlarının neden olduğu atmosferdeki dengesizliktir.
SERA GAZLARI NEDİR?Sera gazları, güneş ışınlarının bir kısmını hapsederek Dünya'nın ısınmasına neden olan gazlardır. Atmosferdeki sera gazları olmasaydı, Dünya'nın ortalama sıcaklığı yaklaşık 33°C daha düşük olurdu. Ancak, sera gazları güneş ışınlarının bir kısmını hapsederek Dünya'yı ısıtır ve ortalama sıcaklığı 15°C civarında tutar.
En önemli sera gazları şunlardır:
Karbondioksit (CO2): Fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma ve tarımsal faaliyetler gibi insan faaliyetleri sonucu atmosfere salınan en önemli sera gazıdır. Metan (CH4): Doğal gaz sızıntıları, pirinç tarlaları ve hayvancılık gibi kaynaklardan atmosfere salınan bir gazdır. Nitroz oksit (N2O): Gübreleme, ormansızlaşma ve endüstriyel prosesler gibi kaynaklardan atmosfere salınan bir gazdır. ATMOSFERDEKİ DENGESİZLİK NASIL OLUŞUR?Fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma ve tarımsal faaliyetler gibi insan faaliyetleri, atmosfere büyük miktarda sera gazı salınmasına neden olur. Bu durum, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonunun artmasına ve doğal dengenin bozulmasına yol açar.
Normalde, Dünya'nın atmosferi bir denge halindedir. Sera gazları güneş ışınlarının bir kısmını hapsederek Dünya'yı ısıtırken, aynı zamanda ısı enerjisi uzaya geri salınır. Bu sayede Dünya'nın sıcaklığı sabit bir seviyede tutulur.
Ancak, insan faaliyetleri sonucu atmosfere salınan sera gazı miktarı artınca bu denge bozulur. Atmosferdeki sera gazı konsantrasyonu arttıkça, daha fazla güneş ışını hapsedilerek Dünya'nın ısınması hızlanır.
SERA GAZLARI VE SELLER ARASINDAKİ BAĞLANTISera gazları, Dünya'nın ısınmasına neden olarak küresel ısınmayı tetikler. Küresel ısınma ise deniz seviyesinin yükselmesine, buzulların erimesine ve aşırı hava olaylarının artmasına yol açar. Seller de bu aşırı hava olaylarının bir sonucudur.
Küresel ısınma sonucu deniz seviyesi yükselmektedir. Bu durum, kıyı bölgelerini sel riski altında bırakmaktadır. Ayrıca, küresel ısınma buzulların erimesine neden olmaktadır. Buzulların erimesi de deniz seviyesinin yükselmesine ve sel riskinin artmasına katkıda bulunur.
Küresel ısınma aynı zamanda aşırı hava olaylarının artmasına da yol açmaktadır. Seller de bu aşırı hava olaylarının bir sonucudur. Küresel ısınma sonucu atmosferde daha fazla su buharı birikmektedir. Bu durum, daha şiddetli yağışlara ve sellere neden olmaktadır.
SELLERİN ETKİLERİSeller, can kayıplarına, evlerin ve altyapının tahrip olmasına, tarımsal üretime zarar verilmesine ve ekonomik kayıplara neden olur. Ayrıca, seller salgın hastalıkların yayılmasına da yol açabilir.
Sellerin etkileri bölgeden bölgeye ve selin şiddetine göre değişiklik gösterir. Ancak, sellerin her zaman büyük bir yıkıma neden olduğu ve insan hayatını ve geçimini tehlikeye attığı unutulmamalıdır.
NE YAPILABİLİR?Sera gazı salınımını azaltmak için acil önlemler almak gerekir. Bunu yapmak için fosil yakıtlara olan bağımlılığımızı azaltmalı, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmeli, ormanları korumak için çaba göstermeli ve sürdürülebilir tarım uygulamalarını teşvik etmeliyiz.