Uluslararası bilirkişilik standartları, farklı ülkelerde ve sektörlerde uygulanan bilirkişi incelemelerinin kalitesini, güvenilirliğini ve tutarlılığını sağlamak amacıyla geliştirilen bir dizi ilke, kural ve prosedürdür. Bu standartlar, bilirkişilerin görevlerini yerine getirirken izleyecekleri yolu belirleyerek, ortaya konulan raporların objektif, tarafsız ve bilimsel temellere dayalı olmasını hedefler.
Uluslararası bilirkişilik standartları, farklı ülkelerde ve sektörlerde uygulanan bilirkişi incelemelerinin tutarlılık, güvenilirlik ve objektiflik gibi temel ilkeler üzerinde bir araya gelmesini amaçlayan bir çerçevedir. Bu standartlar, bilirkişilerin görevlerini yerine getirirken hangi kriterlere uygun hareket etmeleri gerektiğini belirler ve böylece farklı coğrafyalarda yapılan incelemelerin karşılaştırılabilir olmasını sağlar.
NEDEN ULUSLARARASI BİLİRKİŞİLİK STANDARTLARINA İHTİYAÇ DUYULUR?Farklı ülkelerde hazırlanan bilirkişi raporlarının karşılaştırılabilirliği ve güvenilirliği artırılır.
Bilirkişi sürecinin her aşaması daha şeffaf hale gelir, bu sayede taraflar süreç hakkında daha iyi bilgi sahibi olur.
Bilirkişi raporlarının kalitesi artar ve hatalı veya eksik raporların sayısı azalır.
Uluslararası standartlara uygun hazırlanan raporlar, farklı ülkelerdeki mahkeme ve diğer yargı organları tarafından daha kolay kabul edilir.Uluslararası Bilirkişilik Standartlarının Kapsamı
Uluslararası bilirkişilik standartları, genel olarak aşağıdaki konuları kapsar:
Bilirkişinin sahip olması gereken eğitim, deneyim ve bağımsızlık gibi özellikler.
Bilirkişinin nasıl görevlendirildiği, görevlendirme yazısının içeriği ve tarafların hakları.
Raporun içeriği, formatı, kullanılan dil ve bilimsel dayanaklar.
Bilirkişinin tarafsızlığını etkileyebilecek durumlar ve bu durumlarla nasıl başa çıkılacağı.
Bilirkişi sürecinde elde edilen bilgilerin gizliliği ve korunması.
Bilirkişi süreçlerinin sürekli olarak iyileştirilmesi için alınacak önlemler.
ÖNEMLİ ULUSLARARASI STANDARTLARISO/IEC 17020: Genel teknik şartlar için uygunluk değerlendirme kuruluşlarının yetkinliğinin değerlendirilmesi.
ISO/IEC 17025: Deney laboratuvarlarının ve kalibrasyon laboratuvarlarının yetkinliğinin genel şartları.
ASTM: Amerikan Malzeme ve Sınavlar Birliği tarafından geliştirilen çok sayıda standart bulunmaktadır.Türkiye'de Uluslararası Bilirkişilik Standartları
Türkiye'de, Adalet Bakanlığı tarafından "Bilirkişilerin Uyacağı Rehber İlkeler ve Bilirkişi Raporlarında Bulunması Gereken Standartlar" belirlenmiştir. Bu düzenleme ile bilirkişilerin farkındalığının artırılması, uygulama birliğinin sağlanması ve uluslararası standartlara uyumun sağlanması amaçlanmıştır.
Uluslararası bilirkişilik standartları, adalet sistemlerinin daha etkin ve güvenilir çalışmasına katkı sağlayan önemli bir araçtır. Bu standartlar sayesinde, bilirkişi raporlarının kalitesi artar, tarafların hakları korunur ve uluslararası işbirliği kolaylaşır.