Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın af kararı sonrası, Türkiye’de yaşayan Suriyeli sığınmacılar ülkesine döner mi? Uluslararası İlişkiler Uzmanı Doç. Dr. İbrahim Arslan, konuya ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Üsküdar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Programı öğretim üyesi Doç. Dr. İbrahim Arslan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın af kararının ve Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların dönüş sürecinin etkilerini değerlendirdi.
Doç. Dr. Arslan, Esad’ın 22 Eylül 2024 tarihinden önce işlenen suçlar için af ilan ettiğini hatırlatarak, bu af kapsamına ciddi suçlar, rüşvet, sahtecilik gibi bazı suçların dahil edilmediğini belirtti. Ayrıca, Suriye içinde yaşayanların üç ay, dışarıda yaşayanların ise dört ay içinde ilgili makamlara başvurarak aftan yararlanmaları gerektiğini vurguladı. “Bu sürelerin geçilmesi durumunda aftan faydalanmak mümkün olmayacak. Türkiye açısından ise bu karar, Suriyeli sığınmacıların geri dönme isteğini ve bu süreçte karşılaşabilecekleri potansiyel riskleri değerlendirmemiz açısından önemli” dedi.
DIŞ POLİTİKA DEĞİŞİKLİKLERİEsad’ın geçmişte de benzer af kararları aldığını belirten Arslan, bu durumun Türkiye’deki sığınmacılar için önceki af kararlarından farklılık göstermeyebileceğini ifade etti. Ancak, Türkiye’nin son dönemde Suriye ile olan dış politikasındaki değişikliklerin göz ardı edilmemesi gerektiğini ekledi.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN AÇIKLAMALARICumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Esad ile ilişkileri normalleştirmek üzere görüşmek istediğini duyurmasıyla Esad’ın af kararının zamanlamasının dikkat çekici olduğunu belirtti. Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların büyük çoğunluğunun rejim baskısı veya muhalefet nedeniyle Türkiye’de bulunduğunu hatırlatan Arslan, bu kişilerin güvenli bir dönüş için ikna edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
TÜRKİYE VE RUSYA İŞBİRLİĞİDoç. Dr. Arslan, Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar meselesinin, son zamanlarda kamuoyunda yoğun tartışmalara neden olduğunu ve bu durumun siyasi partileri karşı karşıya getirdiğini belirtti. Sorunun çözümü için partiler üstü bir yaklaşım gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin, Suriye hükümeti ile birlikte hareket etmesi ve Rusya’yla işbirliği yapmasının önemli olduğunu ifade etti.
YOL HARİTASI ÖNERİLERİSığınmacıların geri dönüşleri için belirli bir yol haritası oluşturulması gerektiğini söyleyen Arslan, bu haritanın, insan haklarına uygun bir dönüşü sağlamak üzere yasal düzenlemeleri içermesi gerektiğini belirtti. Ayrıca, Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması ve Türkiye-Suriye arasında güvenlik işbirliğini artıracak anlaşmalar yapılması gerektiğine dikkat çekti.
UZUN SÜRELİ DİPLOMASİ GEREKSİNİMİSon olarak Arslan, sığınmacıların ülkelerine dönüşlerinin sadece bireysel bir tercih olmadığını, bu konuda kararlı ve kapsamlı bir diplomasi gerektirdiğini vurguladı. Tüm tarafların taleplerinin dikkate alındığı uzun soluklu bir çözüm sürecinin önemine değindi.