Coğrafi işaret, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgeye ait olduğunu ve bu bölgedeki özel üretim, yetiştirme veya işleme yöntemleriyle üretildiğini gösteren bir işarettir. Coğrafi işaretler, ürünleri benzersiz kılar ve tüketicilere kalite ve güvence sağlar.
Coğrafi işaretler, ürünlerin rekabet gücünü artırmaya, yerel ekonomiyi desteklemeye ve kültürel mirasın korunmasına yardımcı olur.
Coğrafi işaretler, menşe adı ve mahreç adı olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.
Menşe adı, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgede üretildiğini ve bu bölgedeki doğal ve insan kaynaklarının bir sonucu olarak kendine özgü niteliklere sahip olduğunu gösteren bir işarettir. Örneğin, Antep Baklavası, Bursa İskender Kebabı ve Ezine Peyniri menşe adlarına sahip ürünlerdir.
Mahreç adı, bir ürünün belirli bir coğrafi bölgede üretildiğini ve bu bölgedeki geleneksel yöntemlerle üretildiğini gösteren bir işarettir. Örneğin, Trabzon Hurması, Kütahya Porselen ve Edirne Kırkpınar Karakuşu mahreç adlarına sahip ürünlerdir.
Coğrafi işaretler, Türkiye'de Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından tescil edilir. TÜRKPATENT, coğrafi işaret başvurularını değerlendirir ve uygun görülen başvuruları tescil eder.
Coğrafi işaretler, uluslararası düzeyde de korunabilir. Bunun için, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) tarafından oluşturulan Coğrafi İşaretler Anlaşması'na üye olan ülkelerde başvuru yapılabilir.
Coğrafi işaretler, ürünlerin rekabet gücünü artırmaya, yerel ekonomiyi desteklemeye ve kültürel mirasın korunmasına yardımcı olan önemli bir araçtır.