Aziz Nesin, asıl adıyla Mehmet Nusret Nesin, 20 Aralık 1915'te İstanbul'da doğmuş ve 6 Temmuz 1995'te İzmir'de vefat etmiş Türk mizah yazarı, öykücü, tiyatro yazarı ve şairdir. Aziz Nesin, Türk edebiyatının en önemli mizah yazarlarındandır.
UNESCO'nun yayınladığı Index Translationum adlı dünya çeviri bibliyografyasına göre Aziz Nesin, Türkçe eser veren yazarlar arasında Orhan Pamuk, Yaşar Kemal ve Nâzım Hikmet'in ardından eserleri yabancı dillere en çok çevrilen dördüncü yazar konumundadır.
Yazar 59. Hükûmet tarafından hazırlanan 100 Türk Edebiyatçısı listesinde de yer almaktadır.
1990 Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü sahibidir.
Aziz Nesin, 20 Aralık 1915'te Heybeliada'da doğdu. Babası Abdülaziz Bey Giresun'un Şebinkarahisar ilçesine bağlı Gölve köyünden[3] gelerek İstanbul'a yerleşti ve bahçıvanlık yaparak geçimini sağladı. Annesi ise Ordu'nun Perşembe ilçesinin Anaç köyünde doğmuş olup küçük yaşlarda deniz binbaşısı Salim bey'e evlatlık verilmiş 13 yaşındayken 35 yaşındaki Abdülaziz bey ile evlendirilmiştir.
Aziz Nesin, 1924'te Süleymaniye'deki adı daha sonra İstanbul 7. İlkokulu olarak değiştirilecek olan Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi'nin 3. sınıfına girdi. Ortaokulu Çengelköy Askerî Ortaokulunda tamamladı. İki yıl Darüşşafaka Lisesinde okuduktan sonra, 1935'te Kuleli Askerî Lisesinden üçüncülükle, 1937'de Harp Okulundan ikincilikle istihkâm asteğmen rütbesiyle mezun oldu. 1939'da Fen Tatbikat Okulunu bitirdi. Bu dönemde bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümüne devam etti. Bir röportajında ona bu eğitim hayatının "fikr-i takip" dedikleri şeyi getirdiğini belirtmiştir.
Aziz Nesin, Kara Harp Okulu'nu bitirmesinin ardından asteğmen rütbesiyle orduya katıldı. 1941'den başlayarak II. Dünya Savaşı yıllarında 2 yıl Trakya'da çadırlı ordugâhta görev yaptı. 1942'de Erzurum Müstahkem Mevkii İstihkam Taburu Bölük Komutanlığı'na atandı ve bir bomba kazasında yaralandı. Erzincan'da depremde yıkılmış bir cephaneliğin boşaltılmasıyla görevlendirildi. 1944'te Ankara'da Harp Okulu'nda açılan ilk tank kursuna katıldı. Aynı yıl Zonguldak'ta uçaksavar top mevzileri yaptırmakla da görevlendirilir. Üsteğmen rütbesindeyken "görev ve yetkisini kötüye kullandığı" suçlamasıyla askerlikten uzaklaştırılır.
Oğlu Ateş Nesin babasının köylülere ekmek dağıtmasının bahane olarak gösterilerek askerlikten atıldığını aktarmaktadır. Halk arasındaki yoksulluk, üniversite ve ordu mensupları arasında muhalefetin oluşmasına sebep olmuştur. Takma adlarla gazete ve dergilere şiir ve deneme yazıları gönderen Aziz Nesin, takma adlarla yazdığı deşifre olunca askerî istihbarat tarafından yakın takibe alınmıştır. Kars'taki bölüğünü tahliye sırasında yolda karşılaştığı köylülerin askerden erzak dilenmesi üzerine, askerin tayınlarının bir bölümünü köylülere dağıtır. Bunun üzerine açılan soruşturmayla askerî mahkemede alınan kararla ordudan atılır.
ESERLERİ...Aziz Nesin, çok sayıda roman, öykü, tiyatro oyunu, şiir ve hiciv yazısı kaleme almıştır.
Öyküleri (Hikâyeleri:
1946: Parti Kurmak ve Parti Vurmak
1953: Geriye Kalan
1955: İt Kuyruğu
1955: Yedek Parça
1956: Fil Hamdi
1956: Damda Deli Var
1957: Koltuk
1957: Kazan Töreni
1957: Deliler Boşandı
1957: Mahallenin Kısmeti
1957: Ölmüş Eşek
1957: Hangi Parti Kazanacak?
1957: Toros Canavarı
1958: Bay Düdük
1958: Memleketin Birinde
1958: Havadan Sudan
1958: Nazik Alet
1958: Gıdıgıdı
1959: Aferin
1959: Kördöğüşü
1959: Mahmut ile Nigar
1960: Hoptirinam
1960: Gözüne Gözlük
1960: Ah Biz Eşekler
1961: Yüz Liraya Bir Deli
1961: Bir Koltuk Nasıl Devrilir
1962: Biz Adam Olmayız
1964: Yeşil Renkli Namus Gazı
1965: Sosyalizm Geliyor Savulun
1965: İhtilali Nasıl Yaptık
1965: Rıfat Bey Neden Kaşınıyor
1968: Vatan Sağolsun
1972: İnsanlar Uyanıyor
1973: Hayvan Deyip De Geçme
1976: Seyyahatname (Duyduk Duymadık Demeyin)
1978: Büyük Grev
1984: Yetmiş Yaşım Merhaba
1984: Kalpazanlık Bile Yapılamıyor
1987: Maçinli Kız için Ev
1988: Nah Kalkınırız
1990: Rüyalarım Ziyan Olmasın
1991: Aşkım Dinimdir
1997: Gözünüz Aydın Efendim
2005: Herkesin İşi Gücü Var
Romanları:
1955: Kadın Olan Erkeğin Hatıraları
1957: Gol Kralı
1957: Erkek Sabahat
1959: Saçkıran
1961: Zübük
1967: Şimdiki Çocuklar Harika
1974: Tatlı Betüş
1976: Surnâme
1977: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
1978: Tek Yol
Anıları:
1957: Bir Sürgünün Hatıraları
1966: Böyle Gelmiş Böyle Gitmez I - Yol
1967: Poliste
1976: Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II - Yokuşun Başı
1984: Benim Delilerim
1987: Salkım Salkım Asılacak Adamlar
1996: Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II - Yokuş Yukarı
1998: Bir Vicdan Davası
2006: Birlikte Yaşadıklarım Birlikte Öldüklerim
2009: Mum Hala I
2010: Mum Hala II
2010: Unutulmayan Rüyalar
Mektupları:
1994: Canım Oğlum Canım Babacığım - 1
1994: Canım Oğlum Canım Babacığım - 2
1994: Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları III, Mektuplar
1995: Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları IV, Mektuplar
1995: Aziz Nesin – Tahsin Saraç Mektuplaşmaları, Mektuplar
1998: Aziz Nesin – Meral Çelen Mektuplaşmaları, Mektuplar
Çocuk Kitapları:
1949: Okullar İçin Kısa Oyunlar
1971: Uyusana Tosunum
1975: Bu Yurdu Bize Verenler
1976: Pırtlatan Bal
1976: Borçlu Olduklarımız
1977: Aziz Dede'den Masallar
1979: Ben de Çocuktum
1981: Nasrettin Hoca Gülütleri
1982: Anıtı Dikilen Sinek
2009: Çocuklara En Güzel Masallar
2009: Hayvanlar Takımı
2010: Arkadaşım Badem Ağacı
2012: Çocuklara En Güzel Öyküler
Çizgi-roman:
1956: Bilmem Ne Adası
1956: Berber Nonoş
1954: Baba Mirası
1955: Deniz Aslanı
1960: Bayan Aynur ile Bay Buyur
Yazıları:
1990: Sora Sora Cennet Bulunur
1986: Soruşturmada
1982: Suçlanan ve Aklanan Yazılar
1985: Ah Biz Ödlek Aydınlar
1988: Korkudan Korkmak
1989: Bulgaristan'da Türkler Türkiye'de Kürtler
1997: Türkiye Şarkısı Nazım
1995: Çuvala Doldurulmuş Kediler
1982: Suçlanan Aklanan Yazılar
2011: Sanat Yazıları
2012: Sporcu Milletiz Vesselam
2014: Okuma Güncesi
Gezi notları:
1977: Dünya Kazan Ben Kepçe
2013: Yurt Gezileri
Oyunları:
1950: Biraz Gelir misiniz
1959: Bir Şey Yap Met
1963: Toros Canavarı
1968: Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı
1969: Üç Karagöz Oyunu
1970: Çiçu
1970: Tut Elimden Rovni
1970: Hadi Öldürsene Canikom
1976: Pırtlatan Bal
1992: Başarımı Karılarıma Borçluyum
1992: Bir Zamanlar Memleketin Birinde
1992: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
1992: Hakkımı Ver Hakkı
1992: Zat-ı Devletleri İbiş Hazretleri
Şiirleri:
Seviye On Ölüme Beş kala
Azizname
On Dakika
1984: Sondan Başa
1988: Kendini Yakalamak
1990: Hoşçakalın
1995: Sivas Acısı
Köşe yazıları:
1994: Bir Tutam Aydınlık
1959: Az Gittik Uz Gitmek
1958: Nutuk Makinesi
1971: Merhaba
Söyleşileri:
1988: İnsanlar Konuşa Konuşa
1993: Onursal Doktor Olamamanın Büyük Onuru
1994: Bir Dokun Bir Dinle
ÖNEMİ...Aziz Nesin, Türk edebiyatının en önemli mizah yazarlarından biridir.
Eserlerinde toplumdaki eşitsizlikleri, yoksulluğu, adaletsizliği ve bürokrasiyi hicivle eleştirmiştir.
Aziz Nesin, sade ve yalın dili, esprili üslubu ve keskin gözlemleriyle okurların ilgisini çekmeyi başarmıştır.