Osmangazi Düşünce Atölyesi'nin düzenlediği ‘Cumhuriyet Dönemi Sosyo-Kültürel Değişim Üzerinde Türk Aydınının Etkisi’ konulu söyleşide, Köy Enstitülerinin kurucularından İsmail Hakkı Tonguç’un Cumhuriyet'in modernleşme ve kalkınma süreçlerindeki önemli rolü vurgulandı.
Bursa Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, Osmangazi Düşünce Atölyesi tarafından Hasan Ali Yücel Dünya Klasikleri Kütüphanesi’nde gerçekleştirilen 'Cumhuriyet Dönemi Sosyo-Kültürel Değişim Üzerinde Türk Aydınının Etkisi' konulu söyleşide, Köy Enstitülerinin kurucularından İsmail Hakkı Tonguç'un Cumhuriyet dönemi eğitim ve kültürel değişimindeki rolünü inceledi.
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte Türkiye, modernleşme ve kalkınma hedefleri doğrultusunda kapsamlı bir dönüşüm sürecine girdi. Bu dönüşümde eğitim, toplumsal yapının yeniden şekillendirilmesinde kritik bir öneme sahipti. Doç. Dr. Arslan, Cumhuriyet’in sadece siyasi bağımsızlığı değil, aynı zamanda toplumsal yapının eğitim, kültür ve ekonomi gibi alanlarda modernleştirilmesini de hedeflediğini belirtti. Bu hedeflere ulaşmada Türk aydınlarının önemli bir rol üstlendiğini vurgulayan Arslan, özellikle halkın bilinçlendirilmesi ve kırsal kalkınmanın sağlanmasında İsmail Hakkı Tonguç'un önemli bir figür olduğunun altını çizdi.
KÖY ENSTİTÜLERİ: CUMHURİYET’İN EĞİTİMDEKİ ÖZGÜN PROJESİDoç. Dr. Arslan, Tonguç’un liderliğinde tasarlanan Köy Enstitüleri'nin, Cumhuriyet dönemi eğitim sisteminin en özgün projelerinden biri olduğunu ifade etti. Bu enstitüler, eğitimi günlük yaşamla iç içe sunarak, 'iş içinde öğrenme' yaklaşımını benimseyen bir eğitim modeli geliştirdi. Bu modelde yetişen öğretmenler, sadece bilgi aktaran değil, aynı zamanda köylerinde değişimin öncüleri olarak planlandı. Böylece, Köy Enstitüleri yalnızca bireysel aydınlanmayı değil, aynı zamanda toplumsal kalkınmayı da hedefliyordu.
1950’lerde Köy Enstitüleri’nin kapanması, Cumhuriyet’in eğitim ve kalkınma hedefleri açısından büyük bir kayıp olarak değerlendiriliyor. Ancak, Tonguç’un eğitim vizyonu, Türkiye’nin modernleşme tarihinde derin bir iz bırakmıştır. Tonguç, halktan kopuk bir aydın modelini reddederek, halkın içinden çıkan ve onların ihtiyaçlarına çözüm üreten bir aydınlanma anlayışını benimsemiştir.
TÜRK AYDINININ CUMHURİYET DÖNEMİNDEKİ SOSYO-KÜLTÜREL ROLÜSöyleşide, Cumhuriyet dönemi Türk aydınlarının sosyo-kültürel değişim sürecindeki etkileri üzerine de duruldu. İsmail Hakkı Tonguç’un Köy Enstitüleri’ni kurarak halkın eğitimine verdiği önem, bu dönemde Türk aydınlarının halkla olan bağlarını güçlendirmiştir. Tonguç ve onun gibi aydınlar, halkı bilinçlendirmek ve köy kalkınmasını sağlamak amacıyla eğitim yoluyla toplumsal değişimi yönlendirmiştir. Bu nedenle, Türk aydınlarının Cumhuriyet dönemi sosyo-kültürel değişimine katkıları, sadece fikirsel değil, aynı zamanda pratikte de somut etkiler yaratmıştır.
Doç. Dr. Hacer Karabağ Arslan, İsmail Hakkı Tonguç ve Köy Enstitüleri’nin Cumhuriyet’in eğitim ve kültürel devrimindeki katkılarının, bugün hala modern Türkiye'nin temel taşlarını oluşturduğunu belirterek, Türk aydınlarının Cumhuriyet dönemi sosyo-kültürel değişimindeki etkilerini vurguladı.